Alevi toplumunun 16. yüzyıldan itibaren Osmanlı’da ve daha sonra Osmanlı mirasından farklı bir konuma yerleşmeyi tercih eden Türkiye Cumhuriyeti’nde önemli bir aktör olduğu bilinmektedir. Cumhuriyetin modernleş(tir)me serüveninde Aleviler ‘kendileri ile bazı konularda ittifak kurulan halk topluluğu’ olarak görülmüşlerdir. Soğuk savaş döneminde küresel ‘öteki’nin bir parçası olarak ulusal siyasetin gündeminde yer almışlardır. 1993 yılında Sivas’ta meydana gelen Madımak Oteli saldırısı Alevi kimliğinin mahrem alandan çıkışını tetikleyen en önemli olay olarak kayda geçmiştir. 80’li yıllardan itibaren sınıf siyasetinin eski gücünü kaybetmesiyle beraber siyasal eylemlerde kimlik aktörü öne çıkmaya başladı. Temelleri Osmanlı’nın son dönemlerinden beri oluşmaya başlayan Kürt kimliği de bu atmosferin bir parçası olarak Türkiye siyasalına yerleşti. Osmanlı döneminde Kürdistan bölgesinin ilkin özerklikle imparatorluk sınırlarına dahil edildiği görülmektedir. Tanzimat sonrası dönemde ise görece merkeziyetçilik öne çıkmış ve bu da tepkiye neden olmuştur. Cumhuriyet sonrası dönemde bir taraftan merkeziyetçilik güçlenmiş; diğer taraftan milliyetçilik ve laiklik uygulamaları bağlamında Kürtler ile ortaklaşılan zemin bertaraf edilmeye çalışılmıştır. Kürt siyasallaşması bu eylemlere bir reaksiyon olarak gelişmiştir. Kürt siyasallaşması aynı zamanda Alevi kimlik siyasallaşmasını da kolaylaştırmıştır. Bu çalışmada Alevi ve Kürt kimlik siyasetinin arka planı ele alınmakta ve konu ile ilgili Malatya’da yapılan bir anket çalışmasının sonuçları değerlendirilmektedir. ...
Alevilik Ehlibeyt sevgisini esas kabul eden ve İslam’ın ilk yıllarından beri varolagelmiş bir toplumsal yapılanmadır. İlk doğuşundan itibaren Emevi siyasetine karşı reaksiyoner bir nitelik kazanarak siyasal bir kimliğe bürünmüştür. İran odaklı Batınilikten etkilenerek Fars milliyetçiliğini de içeren bazı argümanlar geliştirmiştir. Batınilik sayesinde Alevilik hem güçlü bir yerellik kazanmış hem de heteredoks bir inanç haline gelmiştir. Babai İsyanı Anadolu Aleviliğinin ilk siyasal eylemi sayılabilir. Anadolu Aleviliğinin ete kemiğe bürünmesi ise Safaviler döneminde ve sayesinde olmuştur.
Manevi olarak Bektaşiliğe bağlı olan Yeniçeri Ocağının 1826’da kapatılması ve 1925’te tarikatların yasaklanması Alevi tarihinin önemli kilometre taşları olarak ifade edilebilir. Tarikatların yasaklanmasıyla birlikte soğuk savaş dönemi ve sonrasında yaşanan bölgesel ve küresel gelişmeler Aleviliğin seküler bir niteliğe evrilmesinde etkili olmuştur.
Bu çalışmada bir taraftan Aleviliğin tarihsel köken ve kodlarına ulaşılmaya çalışılmış, diğer taraftan Türkiye’de ana akım siyasal hareketler ile Alevilik arasında dönemsel olarak yaşanan ilişkisellik ele alınmıştır. Kitabın Anadolu Aleviliğinin 'siyasal tarih' haritasını çıkardığı söylenebilir. ...
Cağaloğlu: (212) 528 3314 | Kadıköy: (216) 550 5078 | Ankara: (312) 439 7487 | 
Kitap Kulübü
