Bu sözlük; eski Sürmene (günümüzdeki Sürmene, Araklı, Köprübaşı ilçelerini kapsayan bir havza) ağzından derleme sözcükler içermektedir. Sözcükler günümüz Türkçesiyle açıklanmıştır. Sözcüklerin açıklaması yapılırken o dönem bölgedeki toplumsal ilişkilerden , doğa koşullarıyla savaşımdan, aile ve bireysel yaşamdan, halk biliminden (folklorundan) örnekler verilmiştir. Sözlükte toplam 8496 madde başı vardır; bunların 6329 sözcük, 2167 tanesi de sözcük öbeğidir (deyim). Sözcükler de bir başlık altında, özellikle K,G,Ğ,P, B ve H harflerinde 2-3 türlü yazıldığı görülmektedir. Sesçil (fonetik) alfabe kullanılmadığı için sözcükler özgün sesleriyle Türkçenin alfabesiyle belirtilmeye çalışılmıştır. Derlenmiş olan sözcük ve kalıp sözler yerel ağızda kullanıldığı gibi birkaç türde kullanılmıştır. Burada Ğ harfiyle başlayan 164 sözcük ve köy adı vardır (Türkçe sözlükte Ğ ile başlayan sözcük yoktur). Bu sözcüklerden birçoğu (özellikle Hemşince) ve diğer Kafkas dilleriyle ortak kullandığımız sözcüklerdir, bir kısmı da dinsel terimlerden ve Kuran yazısından etkilenerek kullanılan arka damak ünsüzü Ğ sesi ile başlayan sözcükler ve özel adlardır. Giriş bölümünde; Genel dilbilim, Türkçenin tarihçesi, Yerel ağızla karşılaştırmalı Türkçe dilbilgisi konuları ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Önsöz bölümünde sözlüğün konusu olan bölgenin tanımı, sözcükleri kullanan ve tanıklık yapan insanların yaşamlarına değinilmiştir. Bu değinmeler yapılırken yerel ağız kullanılmıştır. Eklerde yerel ağızdan duyacağınız özgün konuşmalar ve davranış biçimleri hiç değiştirilmeden kaleme alınmıştır. Bölge insanı için eğlenceli bir çalışmadır. ...
Bu sözlüğün hazırlanış çalışmaları çok eskilere dayanır. Başlangıçta, ‘öğrenci, ipsiz sapsız, berduş, hırsız vb.’ kimselerin kullandığı söz ve sözcükleri çok merak ediyordum. Olanaklarım elverdiği ölçüde çok sayıda sözcük derledim. Bu çalışmalar sonunda karalama bir argo sözlük hazırladım. Türk dilini arılaştırma çalışmalarının sürdüğü bir dönemdi, bu dönemde böyle bir çalışmanın yararlı olup olmadığını düşünürken, içinde bulunduğun dilbilim çevrelerinden çok olumsuz tepkiler aldım ve sözlüğü hazırladığım karalama biçimiyle, olduğu gibi bıraktım.
Aradan uzun bir süre geçti, bu süre içinde, özellikle 27 Mayıs 1960, 12 Mart 1971, 12 Eylül 1980 yıllarında sıkıyönetimler ve askeri darbeler olduğu dönemlerde şifreli konuşmalar, argo sözcük kullanmak çok olağan ve yaygındı. O dönemlerde kullanılan argo sözcük sayısını eskiyle kıyaslayınca büyük bir artış olduğu görülür. TDK sözlüğü 1969 baskısı ve 2005 baskısı, ayrıca Ferit Develioğlu’nun 1970 ve1980 baskıları ve Türk Argosu adlı sözlükleriyle yeni basılan diğer sözlükler bunun ispatıdır.
Argo sözcükler, yapısal özellikleri nedeniyle eskiden aydınlar, bürokratlar ve politikacılar tarafından pek kullanılmazdı, ama son dönemde iktidar üyeleri tarafından çok kullanılması ilginç ve düşündürücüdür. İktidarın bu argo kullanma alışkanlığına muhalefet liderlerinin de aynı üslupla sık sık argo kullanarak yanıt vermesi Türkçemizin güçsüzlüğünden mi kaynaklanıyor yoksa politikacıların halkın zayıf bir yanından yararlanmak istediklerini mi ortaya koyuyor anlamak zor.
2013 yılında gerçekleşen Taksim Gezi Parkı olayları nedeniyle kullnılan argo sözcüklere bakalım. 27 Mayıs’tan başlayarak parktaki ağaç kesimine karşı gelenlerin kullandığı “ağaç, ağaç kesmek, ağaç olmak, deterjanlı basınçlı suyla otomatik yıkama, tütsü, akrep, saygonlu vb.” birçok sözcük üretildi. Bu olay nedeniyle resmi ağızların da argo sözcükler kullandığını görüyoruz. Bunlardan en ilginci Çapulcu sözcüğüdür. Çapul “yağma, talan, plaçka” adından türetilmiş bir sözcük ama bu sözcük orada, eğer içerdiği anlamda kullanılsaydı ağaçları kesip götürenleri tanımlamış olacaktı, oysa sözcük ağaçları kesip götürenlere karşı direnen halk için kullanılan argo sözcükler arasına girdi. Orada direnen halkın oluşturduğu argo sözler ve çoğu güncel konuşmalardan türetilmiş şaka yollu, esprili sözleri yayın organlarında gördük ve duyduk ama yeni kavramlar henüz süreklilik gösterecek bir duruma gelmediğinden bu sözlükte kullanamadık, ileriki baskılarda kullanılırsa çok eğlenceli bir sözlük olacağını düşünüyorum. (Gezi Parkı’nda kullanılan kimi sözcükler için bkz. Sözlük Üzerine ve Argo Giriş) ...
Sözlük; 270 sayfa, 2. hamur ,
ISBN: 9786051277424
Baskısı Yok
Cağaloğlu: (212) 528 3314 | Kadıköy: (216) 550 5078 | Ankara: (312) 439 7487 | 
Kitap Kulübü
