21.11.2024
Cinius Yayınları

Biz Kimiz? | SSS | Yazar Girişi | Cağaloğlu: (212) 528 3314 | Kadıköy: (216) 550 5078 | Ankara: (312) 439 7487 | İletişim | English ..
Editöryel Ana Hatlar

Editöryel Yazım


Editöryel yazım sık sık yazma stiliyle karıştırılır. Yazma stili bir yazarın "sesi" ya da dili kullanma biçimini anlatırken, editöryel yazım, kullandığınız sözcüklerin tutarlılığını ve sağlamak ve metnin etkileyiciliğini arttırmak için editörün metne uyguladığı bir dizi kuralı anlatır. İyi bir editör, sizin bir yazar olarak kendi özgün stilinizi -yani sesinizi- korurken, editöryel olarak da metninizi kusursuz hale getirmeyi başaran editördür. İyi bir editöryel okumadan geçen bir metin, sadece daha güvenilir olmakla kalmaz, aynı zamanda daha kolay okunur ve anlaşılır olur.

Cinius Yayınları hangi editöryel kurallara uyar?
Cinius Yayınları, büyük ölçekli çoğu geleneksel yayıneviyle aynı editöryel kuralları izler. Aşağıda, editöryel okuma yapılırken, gerektiğinde yararlandığımız kaynakları görebilirsiniz. Editörler, kitabın içeriğine bağlı olarak, yazarın isteklerine uyumlu olarak, zaman zaman bu kaynakların dışına da çıkabilmektedirler.

Editöryel Kaynaklar

  • Ana Yazım Kılavuzu, Ömer Asım Aksoy, Epsilon Yayınları, 2003.
  • Büyük Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, 2009.
  • TDK Yazım Kılavuzu

Aşağıda Cinius Yayınları editörlerinin, yazarın özel bir isteği olmadığı takdirde, uyguladığı editöryel kuralların bir özetini bulabilirsiniz.

Tarihler ve Sayılar
Metninizde geçen tarih ve sayı yazım şekli, özel bir istek belirtilmemişse, aşağıdaki şekle getirilmektedir:

Uyarı: Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime büyük harfle başlamaz: 2005 yılında Türk Dil Kurumunun 73. yılını kutladık.

 

  • Düz metnin içinde yer alan yıl bilgisinden önce virgül kullanılır (örn., 3 Ağustos, 1974).
  • Belirli yıllar arasını belirtmek gerekirse yıllar arası tırnak kullanılır (örn., 1977–99).
  • Birden yüze kadar sayılar harfli olarak yazılır, sayıyla değil.
  • Yüzün üzerindeki sayılar, yüzlerin, binlerin ya da milyonların katları ise harfli olarak yazılır, sayıyla değil (örn., iki yüz, elli bin, vb.).
  • Cümle bir sayıyla başlıyorsa, yazıyla yazılır.
  • Yüzyıllar harfli ve küçük harfle yazılır (örn., yirmi birinci yüzyıl).
  • Birleşik sayılarda onlar ve birler tireyle ayrılır (örn., Yüz-ellinci yıldönümü).
  • Telefon numaralarında sayı öbekleri tireyle ayrılır (örn., 212-527-79-82).
  • Yüzdesel ifadelerle mutlaka sayı kullanılır ama edebi metinlerde yüzde işareti kullanılmaz (örn., yüzde 89), bilimsel metinlerde ise yüzde işareti (%) kullanılır, yüzde işaretinden sonra boşluk verilmez. (örn., %89).
  • Para birimlerini sayılarla belirtmeniz halinde $ ya da ¢ gibi simgelerden yararlanılır. (örn., $45$, 53¢). Para birimleri harflerle belirtildiğinde dolar, cent ve euro gibi para türleri de harflerle belirtilir. (örn., kırk beş dolar, elli üç cent).

Büyük harf kullanımı

  • Vurgu yapmak için büyük harf ya da bold kullanılmaz, bunun yerine italik kullanımı tercih edilir.
  • Gramatik kısatmalarda büyük harf kullanılmaz (örn., örn., bkz., vb..).
  • Lakap, rütbe ve ünvanlarda büyük harf kullanılmaz (Örn., Baş Önder Mustafa Kemal Atatürk, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü).
  • Kişileştirmelerde ilk harfler büyük kullanılır (örn., Tabiat Ana).
  • Sayılı ya da noktalı listeler büyük harfle başlar.
  • Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus O vb. dini ifadelerde ilk harf büyük kullanılır. Ancak genel anlamda tanrıdan bahsediliyorsa, küçük harf kullanılır.
  • Dünya, güneş, ay kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldığında küçük harfle başlar.
  • Doğu ve batı sözleri yön bildirdiğinde küçük olarak yazılır: Bursa’nın doğusu. Bu sözler düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde ise büyük olarak yazılır: Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi vb.
  • Yer bildiren özel isimlerde de kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman, kelime başında büyük harf kullanılır: Hisar’dan, Boğaz’dan, Bulvar’dan.
  • Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. yapı adlarının bütün ke­limeleri büyük harfle başlar: Topkapı Sarayı, Dolmabahçe Sarayı, İshakpaşa Sarayı, Çankaya Köşkü, Horozlu Han, Ankara Kalesi, Alanya Kalesi, Galata Köprüsü, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Mostar Köprüsü, Beyazıt Kulesi, Zafer Abidesi, Bilge Kağan Anıtı.
  • Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türk Dil Kurumu, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Devlet Malzeme Ofisi, Millî Kütüphane, Çocuk Esirgeme Kurumu, Atatürk Orman Çiftliği, Çankaya Lisesi; Anadolu Kulübü, Mavi Köşe Bakkaliyesi; Türk Ocağı, Yeşilay Derneği, Muharip Gaziler Derneği, Emek İnşaat; Bakanlar Kurulu, Danışma Kurulu, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı; Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.
  • Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Medeni Kanun, Borçlar Hukuku (kanun), Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği.

    Uyarı: Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik vb.ni bildiren kelimeler, belli bir kurum vb. kastedildiğinde büyük harfle baş­lar: Bu yıl Meclis, yeni döneme erken başlayacaktır. Son aylarda Kurum, yazım konusunda yoğun bir çalışma içine girmiştir. 2876 sayılı Kanun bu yıl yeniden gözden geçiriliyor. Bu madde Yönetmelik’in 4’üncü maddesine aykırı düşmektedir.

  • Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, müzik) her kelimesi büyük harfle başlar: Nutuk, Safahat, Kendi Gök Kubbemiz, Anadolu Notları, Sinekli Bakkal; Türk Dili, Türk Kültürü, Varlık; Resmî Gazete, Hürriyet, Milliyet, Türkiye, Yeni Yüzyıl, Yeni Asır; Saraydan Kız Kaçırma, Onuncu Yıl Marşı.

    Uyarı: Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz: Milliyet gazetesi, Türk Dili dergisi, Halı Dokuyan Kızlar tablosu.

    Uyarı: Büyük harflerin kullanıldığı yerlerde bulunan ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle mı, mi, mu, mü soru eki küçük harfle yazılır: Mai ve Siyah, Suç ve Ceza, Leyla ile Mecnun, Turfanda mı, Turfa mı? Diyorlar ki, Dünyaya İkinci Geliş yahut Sır İçinde Esrar, Ya Devlet Başa ya Kuzgun Leşe, Ben de Yazdım.

  • Ulusal ve dinsel bayramlarla bayram niteliği kazanmış günlerin adları  büyük harfle başlar: 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı, Nevruz Bayramı, Anneler Günü, Öğretmenler Günü, 27 Mart Dünya Tiyatrolar Günü, 14 Mart Tıp Bayramı, Hıdırellez.
  • Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı, Millî Mücadele, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Yükselme Devri, Millî Edebiyat Dönemi, Servetifünun Dönemi, Tanzimat Dönemi.

    Uyarı: Tarihî dönem bildirmeyip tür veya tarz bildiren terimler küçük harfle başlar: divan şiiri, divan edebiyatı, halk şiiri, halk edebiyatı, eski Türk edebiyatı, Türk dili, Türk sanat müziği, Türk halk müziği, tekke edebiyatı.

  • Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Türkolog, Türkoloji, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Asyalılık, Darvinci, Konyalı, Bursalı.

    Uyarı: Para birimleri büyük harfle başlamaz: avro, dinar, dolar, lira, yeni kuruş, liret.


    Uyarı: Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.

  • Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde özel adlar büyük harfle başlar: Antep fıstığı, Brüksel lahanası, Frenk gömleği, Hindistan cevizi, İngiliz anahtarı, Japon gülü, Maraş dondurması, Van kedisi.
  • Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar: 29 Mayıs 1453 Salı günü, 29 Ekim 1923, 28 Aralık 1982'de göreve başladı. Lale festivali 25 Haziranda başlayacak.
  • Levhalar ve açıklama yazıları büyük harfle başlar: Giriş, Çıkış, Müdür, Vezne, Başkan, Doktor, Otobüs Durağı, Dolmuş Du­rağı, Şehirler Arası Telefon, III. Kat, IV. Sınıf, I. Blok.
  • Bilim dallarında kullanılan terimlerin büyük harfle yazılışı, ilgili dallardaki uygulamaya bağlıdır: Canis canis, Carduelis carduelis, Ardea alba, Populus alba, Prunus domestica, Pinus silvestris.
  • Kitap, bildiri, makale vb.nde ana başlıkta bulunan kelimelerin tamamı, alt başlıkta bulunan kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılır.
  • Kitap, dergi vb.nde bulunan resim, çizelge, tablo vb.nin altında yer alan açıklayıcı yazılar büyük harfle başlar.


Noktalama

Virgül
Virgül, aşağıdaki durumlarda kullanılır:

  • Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur: (örn., Fırtınadan, soğuktan, karanlıktan ve biraz da korkudan sonra bu sı­cak, aydınlık ve sevimli odanın havasında erir gibi oldum.)

  • Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur. (Örn., Bir varmış, bir yokmuş.)

  • Cümlede özel olarak vurgulanması gereken ögelerden sonra konur. (örn., Binaenaleyh, biz her vasıtadan, yalnız ve ancak, bir noktainazardan istifade ederiz. )
  • Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan ögeleri belirtmek için konur. (örn., Saniye Hanımefendi, merdivenlerde oğlunun ayak seslerini duyar duymaz, hasretlisini karşılamaya atılan bir genç kadın gibi, koltuğundan fırlamış ve ona kapıyı kendi eliyle açmaya gelmişti.).
  • Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için konur (örn., Şimdi, efendiler, müsaade buyurursanız, size bir sual sorayım.)
  • Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına konur (örn., Akşam, yine akşam, yine akşam.)
  • Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra konur. (Örn., Datça'ya yarın gideceğim, dedi.)
  • Konuşma çizgisinden önce konur (örn., Bahçe kapısını açtı. Sermet Bey’e, – Bu anahtar köşkü de açar, dedi.)
  • Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren hayır, yok, evet, peki, pekâlâ, tamam, olur, hayhay, başüstüne, öyle, haydi, elbette gibi kelimelerden sonra konur (örn., Peki, gideriz. Olur, ben de size katılırım. Hayhay, memnun oluruz. Haydi, geç kalıyoruz.)
  • Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime grup­larıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam karışıklığını önlemek için kullanılır. (örn., Bu gece, eğlenceleri içlerine sinmedi.)
  • Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur (örn., Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek, mücadele, müsademe demektir.)
  • Sayıların yazılışında, kesirleri ayırmak için konur (örn., 38,6 (otuz sekiz tam, onda altı), 25,33 (yirmi beş tam, yüzde otuz üç), 0,45 (sıfır tam, yüzde kırk beş).
  • Bibliyografik künyelerde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra konur (örn., Falih Rıfkı Atay, Tuna Kıyıları, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1938). Aynı şekilde yazarın soyadı önce yazılmışsa soyadından sonra da virgül konur.
  • Metin içinde ve, veya, yahut bağlaçlarından önce de sonra da virgül konmaz (örn., Nihat sabaha kadar uyuyamadı ve şafak sökerken Faik'e bol teşekkürlerle dolu bir kâğıt bırakarak iki gün evvelki cephe dönüşü kıyafeti ile sokağa fırladı.)
  • Metin içinde tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz (örn., Hem gider hem ağlar)

 

Noktalı Virgül (;)

  • Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur (örn.,Erkek çocuklara Doğan, Tuğrul, Aslan, Orhan; kız çocuklara ise İnci, Çiçek, Gönül, Yonca adları verilir. Türkiye, İngiltere, Azerbaycan; İstanbul, Londra, Bakü.)
  • Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur: (örn., Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum. At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.)

İki Nokta (:)

  • Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna konur (örn., Yeni harfler alındıktan sonra eski yazı ile bir tek kelime bile yazma­yan iki kişi görmüşümdür: Atatürk ve İnönü!)
  • Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konulabilir (örn., Bu kararın istinat ettiği en kuvvetli muhakeme ve mantık şu idi: Esas, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır.)
  • Edebî eserlerdeki, özellikle senaryo ya da teatral metinlerde, karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişinin adın­dan sonra konulabilir (örn., Bilge Kağan: Türklerim, işitin!, Koro : Göğe erer başımız)

Üç Nokta (...)

  • Üç nokta yerine iki ya da üçten daha fazla nokta hiçbir durumda kullanılmaz.
  • Üç nokta, aşağıdaki maddeler dışında kullanılırsa, yazarın kararsızlığını ifade eder ve metnin gücünü azaltır. Üç nokta, çok fazla şey ifade edebileceğinden, çok dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır.
  • Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur (örn., Ne çare ki çirkinliği hemencecik ve herkes tarafından görülüveri­yordu da, bu yanı...)
  • Kaba sayıldığı için veya bir başka sebepten ötürü açıklanmak is­tenmeyen kelime ve bölümlerin yerine konur: (örn., Kılavuzu karga olanın burnu b...tan çıkmaz.)
  • Alıntılarda; başta, ortada ve sonda alınmayan kelime ve bölümlerin yerine konur (örn., ... derken şehrin öte başından boğuk boğuk sesler gelmeye başladı... )
  • Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için konur (örn., Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz!)
  • Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur (örn., — Koca Ali... Koca Ali, be!..)
  • Karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan cevaplarda kullanılır.

Kısa Çizgi, Uzun Çizgi

  • Kısa çizgi, satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna konur.
  • Kısa çizgi, ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır. (örn., Küçük bir sürü -dört inekle birkaç koyun- köye giren geniş yolun ağzında durmuştu. )
  • Kısa çizgi, kelimeler arasında “-den...-a, ve, ile, ila, arasında” anlamlarını vermek için kullanılır (örn., Türkçe-Fransızca Sözlük, Aydın-İzmir yolu, Ankara-İstanbul uçak seferleri, Türk-Alman ilişkileri, Ural-Altay dil grubu, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 09.30-10.30, Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması, Manas Destanı'nda soy-dil-din üçgeni, 1914-1918 Birinci Dünya Savaşı, 2003-2004 öğretim yılı.)
  • Kısa çizgi, matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır (örn., 50-20=30)
  • Uzun çizgi satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır. Buna konuşma çizgisi de denir.
  • Oyunlarda uzun çizgi konuşanın adından sonra da konabilir. (örn., Sıtkı Bey — Kaleyi kurtarmak için daha güzel bir çare var. Gerçekten ölecek adam ister.)

Eğik Çizgi ( / )

  • Yan yana yazılması gereken durumlarda mısraların arasına konur. (Örn., Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak / Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak / O benim milletimin yıldızıdır parlayacak / O benimdir o benim milletimindir ancak.)
  • Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına konur (örn., Babı-ali Cad. No. 14/2  Cağaloğlu/İstanbul).
  • Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur. (Örn., 18/11/1969, 15/IX/1994)

 Ters Eğik Çizgi ( \ )

  • Bilgisayar yazılımlarında art arda gelen dizinleri birbirinden ayırt etmek için kullanılır: C:\Dos>MD \Oyun

Tırnak İşareti ( “ ” )

  • Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır (örn., Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinin ön cephesinde Atatürk'ün “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir.” vecizesi yer almaktadır. Ulu önderin “Ne mutlu Türk’üm diyene!” sözü her Türk'ü duygulandırır.)
Uyarı: Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır: “Akıl yaşta değil baş­tadır.” atasözü yüzyılların tecrübesinden süzülüp gelen bir gerçeği ifade etmiyor mu?
  • Uzun alıntılarda her paragraf ayrı ayrı tırnak içine alınır.
  • Özel olarak belirtilmek istenen sözler tırnak içine alınır: ('örn., Yeni bir “barış taarruzu” başladı.)
  • Cümle içerisinde kitapların ve yazıların adları ve başlıkları tırnak içine alınır. (Örn., Yahya Kemal'in bazı şiirleri “Kendi Gök Kubbemiz” adı altında çıktı.)
Uyarı: Tırnak içine alınan sözlerden sonra kesme işareti kullanılmaz: Yahya Kemal’in “Aziz İstanbul”unu okudunuz mu?

Tek Tırnak İşareti ( ‘ ’ )

Tırnak içinde verilen ve yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü belirtmek için kullanılır (örn., Edebiyat öğretmeni “Şiirler içinde ‘Han Duvarları’ gibisi var mı?” dedi ve Faruk Nafiz’in bu güzel şiirini okumaya başladı.)

Yay Ayraç ( ( ) )

  • Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgili olmayan açıklamalar için kullanılır (örn., Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz.)
  • Alıntıların aktarıldığı eseri veya yazarı göstermek için kullanılır:
  • Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşanın hareketlerini, durumunu açıkla­mak ve göstermek için kullanılır (örn., İhtiyar – (Yavaş yavaş Kaymakama yaklaşır.) Ne oluyor beyefendi? Allah rızası için bana da anlatın...)
  • Alıntılarda, başta, ortada ve sonda alınmayan kelime ve bölümle­rin yerine konulan üç nokta, yay ayraç içine alınabilir.
  • Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır. (!)
  • Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını gös­termek için kullanılan soru işareti yay ayraç içine alınır.

Uyarı:

  • Yay ayraç içinde bulunan özel isimler ve yargı bildiren anlatımlar büyük harfle başlar ve sonuna uygun noktalama işareti getirilir.
  • Hakkında açıklama yapılan söze ait ek, ayraç kapandıktan sonra yazılır (örn., Yunus Emre (1240?- 1320)'nin...)

Köşeli Ayraç ( [ ] )

  • Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır (örn., Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] en güzel eserlerini Bodrum'da yazmıştır.)
  • Bibliyografik künyelere ilişkin bazı ayrıntıları göstermek için kullanılır (örn., Reşat Nuri [Güntekin], Çalıkuşu, Dersaadet, 1922.)

Kesme İşareti ( ' )

  • Aşağıda sıralanan özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır.
    1. Kişi adları, soyadları ve takma adlar: Atatürk’üm, Fatih Sultan Mehmet’e, Muhibbi’nin, Gül Baba’ya, Sultan Ana’nın, Yurdakul’dan, Kâzım Karabekir’i, Yunus Emre’yi, Ziya Gökalp’tan, Refik Halit Karay’mış, Ahmet Cevat Emre’dir, Namık Kemal’se

      Uyarı: Sonunda p, ç, t, k ünsüzlerinden biri bulunan Ahmet, Çelik, Çiçek, Halit, Mehmet, Mesut, Murat, Özbek, Recep, Yiğit, Bosna-Hersek, Gaziantep, Kerkük, Sinop, Tokat, Zonguldak gibi özel adlara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde kesme işaretine rağmen Ahmedi, Çeliği, Çiçeği, Halidi, Mehmedi, Mesudu, Muradı, Özbeği, Recebi, Yiğidi, Bosna-Herseği, Gaziantebi, Kerküğü, Sinobu, Tokadı, Zonguldağı biçiminde son ses yumuşatılarak söylenir.

      Uyarı: Özel adlar için yay ayraç içinde bir açıklama yapıldığında kesme işareti yay ayraçtan sonra konur: Yunus Emre (1240?-1320)'nin, Yakup Kadri (Karaosmanoğlu)'nin. Ancak cins isimler için yapılan açıklamalarda yay ayraçtan sonra doğal olarak kesme işaretine gerek yoktur: İmek fiili (ek fiil)nin geniş zamanı şahıs ekleriyle çekilir.

      Uyarı: Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz ve kendisinden sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.

    2. Millet, boy, oymak adları: Türk’üm, Alman’sınız, İngiliz’den, Rus’muş, Oğuz’un, Kazak’a, Kırgız’ım, Özbek’e, Karakeçili’nin, Hacımusalı’ya.
    3. Devlet adları: Türkiye Cumhuriyeti’ni, Osmanlı Devleti’ndeki, Amerika Birleşik Devletleri’ne, Azerbaycan Cumhuriyeti’nden.
    4. Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar: Allah’ın, Tanrı’ya, Cebrail’den, Zeus’u.
    5. Kıta, deniz, nehir, göl, dağ, boğaz, geçit, yayla; ülke, bölge, il, ilçe, köy, semt, bulvar, cadde, sokak vb. coğrafyayla ilgili yer adları: Asya’nın, Marmara Denizi’nden, Akdeniz’i, Meriç Nehri’ne, Van Gölü’ne, Ağrı Dağı’nın, Çanakkale Boğazı’nın, Zigana Geçidi’nden, Uzunyayla’ya, Türkiye’dir, İç Anadolu’da, Doğu Anadolu’ya, Ankara’ymış, Sungurlu’ya, Ziya Gökalp Bulvarı’ndan, Yıldız Mahallesi’ne, Taksim Meydanı’ndan, Reşat Nuri Sokağı’na.

      Uyarı: Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman ekten önce kesme işareti kullanılır: Hisar’dan, Boğaz’dan

    6. Gök bilimiyle ilgili adlar: Jüpiter’den, Venüs’ü, Halley’in, Merih’e, Büyükayı’da, Yedikardeş’ten, Samanyolu’nda.
    7. Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adları: Dolmabahçe Sarayı’nın, Çankaya Köşkü’ne, Sait Halim Paşa Yalısı’ndan, Ankara Kalesi’nden, Horozlu Han’ın, Galata Köprüsü’nün, Bilge Kağan Abidesi’nde, Çanakkale Şehitleri Anıtı’na.
    8. Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri (tablo, heykel, müzik vb.) adları: Nutuk’ta, Safahat’tan, Kiralık Konak’ta, Sinekli Bakkal’ı, Hürriyet’te, Resmî Gazete’de, Onuncu Yıl Marşı’nı, Yunus Emre Oratoryosu’nu, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü’nü.
    9. Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelge adları: Millî Eğitim Temel Kanunu’na, Medeni Kanun’un, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü’nde, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği’nin.

      Uyarı: Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır: Bu Kanun’un 17. maddesinin c bendi... Yukarıda adı geçen Yönetmelik’in 2’nci maddesine göre... vb.

    10. Hayvanlara verilen özel adlar: Sarıkız’ın, Karabaş’a, Pamuk’u, Minnoş’tan.

      Uyarı: Kurum, kuruluş, kurul ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz: Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dekanlığına, Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğüne, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanlığının; Bakanlar Kurulunun, Danışma Kurulundan, Yürütme Kuruluna; Mavi Köşe Bakkaliyesinden, Gimanın.

      Uyarı: Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Müslümanlık, Hristiyanlık, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Aydınlı, Konyalı, Bursalı, Ahmetler, Mehmetler, Yakup Kadriler, Türklerin, Türklüğün, Türkleşmekte, Türkçenin, Müslümanlıkta, Hollandalıdan, Hristiyanlıktan, Atatürkçülüğün.

  • Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur: Nihat Bey’e, Ayşe Hanım’dan, Mahmut Efendi’ye, Enver Paşa’ya vb.

    Uyarı: Unvanlardan sonra gelen ekler kesmeyle ayrılmaz: Cumhurbaşkanınca, Başbakanca, Türk Dil Kurumu Başkanına göre vb.

  • Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur: TBMM'nin, TDK'nin, BM'de, ABD'de, TV'ye.

    Uyarı: Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek noktadan ve üs işaretinden sonra,  kelimenin ve üs işaretinin okunuşuna uygun olarak yazılır: vb.leri, Alm.dan, İng.yi; cm³e (santimetre küpe), m²ye (metre kareye), 64ten (altı üssü dörtten).

  • Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur: 1985'te, 8'inci madde, 2'nci kat; 7,65’lik, 9,65’lik.
  • Şiirde seslerin ölçü dolayısıyla düştüğünü göstermek için kesme işareti kullanılır:
  • Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konur: a'dan z'ye kadar, b'nin m'ye dönüşmesi, Türkçede -lık'la yapılmış sözler.

    Uyarı: Akım, çağ ve dönem adlarından sonra gelen ekler kesmeyle ayrılmaz: Eski Çağın, Yükselme Döneminin, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatına.


Sözcük Seçimi ve Tutarlılığı

Marka adları büyük harfle başlatılır(örn., Selpak, Sony, Shell).

Metin İçi Gönderme
Metnin içinde, metinde başka bir yere gönderme yapmanız gerekiyorsa, bunu doğrudan yer belirterek yapmayınız. (örn., bir önceki sayfaya bakınız, ya da sayfa 58'e bakınız) Kitabınız, 12,5x19,5 cm boyutlarında olacağından, üzerinde çalıştığınız Word dosyasındaki sayfa sayıları değişecektir. Metnin içinde başka bir bölüme gönderme yapmanız gerekiyorsa bunu ya göreceli yapın (örn., bu bölümde daha sonra bu konuya geleceğim, bölüm 5'e bakınız gibi) ya da sayfa sayısı koymanız zorunluysa, son dizgide bunu mutlaka kontrol edin.

Bibliyografik Stil
Cinius Yayınları, kitap ve dergi referansları için aşağıdaki şekli kullanır.

Kitap Referansları
Soyad, Ad. Kitabın Adı. Kent: Yayıncının Adı, Yıl.

Süreli Yayın Referansları
Soyad, Ad. Yıl. Makalenin Adı. Derginin Adı Sayı: Sayfa.

İzin
Başka kaynaklardan alıntı yaptıyanız, sık sık, ilgili yazar ya da yayıncıdan izin alıp almamanız gerektiği konusunda şüpheye düşebilirsiniz. Durum ne olursa olsun, alıntıladığınız metnin kaynağını alıntının hemen altına ya da künye sayfasında mutlaka belirtmelisiniz. Ancak bazı alıntılar, bundan da öte, doğrudan kaynağın telif sahibinin iznini gerektirebilir.

Telifle ilgili durumu öğrenmek için Telif Kanunlarına bakabilirsiniz; internette de bu kanunlara ulaşmak mümkündür. (http://www.telifhaklari.gov.tr/)

 


© 2012.